Açıklama

“Sanatın evrenselliği tikel bir sınıfın dünyasında ve dünya görüşünde temellendirilemez, çünkü sanat somut bir evrenseli, insanlığı (Menschlichkeit) öngörür ki, hiçbir tikel sınıf, giderek proletarya, Marx’ın ‘evrensel sınıfı’ bile ona katılamaz. Sevinç ve üzüntünün, kutlama ve umutsuzluğun, Eros ve Thanatos’un acımasızca içiçe geçişleri sınıf savaşımının sorunlarına çözündürülemez.” Karşıdevrim ve Başkaldırı’da kısaca getirilen bir kavramı geliştiren Marcuse burada Marxist estetik kuramın eksikliklerini ele alır ve sanatın toplumun duyuncu olarak işlev görmesini öngören bir eytişimsel estetiği araştırır. Marcuse sanatın din ve felsefenin sonuçsuz kaldığı yerde biricik anlatım biçimi olduğunu ileri sürer ve estetiğin tek-boyutlu bir toplumda iki-boyutlu bir eleştiri için son sığınağı sağladığını belirtir.

Tek-Boyutlu İnsan ve Eros ve Uygarlık başlıklı kitapları ile tanınan Herbert Marcuse (1896-1979) Frankfurt Okulu’nun kurucuları arasındaydı. Üniversiteyi “toplumda özgür konuşmanın ve gerçek eleştirel düşünmenin bir vahası” olarak görmekten vaz geçmeyen Marcuse’nin üstlendiği son görev Kaliforniya Üniversitesinde, San Diego, felsefe profesörlüğü oldu.