İnsanı Anlamak — I – Walter Kaufmann

Açıklama

Felsefe isteyen ve kişisel bir söylem yerine tanıtlama ve kavramsal sağınlık bekleyen okur Kaufmann’da tam tersini bulacak, kişisel-kültürel eleştirinin felsefe üzerine uygulanmasının enteresan bir örneği ile karşılaşacaktır. Kaufmann’ın çözmeyi üstlendiği problem “anlığın keşfi”nden daha azı değildir, ve gene de Kaufmann bu iş için tanıtlama gibi bir istemin bütünüyle gereksiz olduğunu, aslında böyle bir istemin insan usunun gelişiminin önüne bir “engel” çıkardığını düşünür. Buna göre Hegel’in felsefi çabayı yeniden diriltebilmek ve modern dünya için sağlığına yeniden kavuşturabilmek için önemini öylesine vurguladığı kurgul-kavramsal yöntemin sözü bile edilmez, Mantık Bilimi bütünüyle bir yana bırakılır, ve bunun yerine Hegel’in kendisinin bir “gençlik yapıtı” olarak gördüğü Görüngübilim neredeyse felsefesinin bütünü olarak alınır. Bilimsel görgücüler ve mantıksal pozitivistler, giderek nihilistler, materyalistler ve postmodernistler bile “felsefe” yaparken ve kendi kişisel olgusallık tablolarını çizerken, niçin yazınsal eleştirmenler böyle bir doyumdan yoksun kalsınlar? Kaufmann’ın çalışması hiç kuşkusuz Goethe, Kant ve Hegel üzerine yazılabilecek en az özsel, en az derin açımlamalar arasındadır. Ama eğer kültürel bir inceleme için aşırı olacak felsefi ölçütlerden vazgeçersek, çalışma yaratıcı bir hermeneutik ustasının ürünüdür ve bu niteliği ile açıkça pekçok felsefecinin hermeneutik uyuşukluğuna ciddi katkılarda bulunacak bir girişimdir.
— Aziz Yardımlı

Ek bilgi

İçindekiler	Önsöylem 1. İlgilendiğim şey hem kendi anlıklarımızın hem de genel olarak insan anlığının bilgisi anlamında kendinin bilgisidir. “Anlığın” anlamı — 13 2. Anlığın Keşfinde Niçin Böylesine Az İlerleme Yaptık? Goethe ve Kant — 14 3. Üç Amaç — 15 I. Goethe ve Anlığın Keşfi 4. Yirmi Birinde Goethe. “Tepeden tırnağa Özerk” — 21 5. Goethe’nin anlığın keşfine ilk büyük katkısı yeni bir özerklik modeli sağlamış olmasıdır — 22 6. Goethe’nin sıkışık çoğunluğa yabancılaşması — 24 7. Karakteri yoluyla insan düşüncesi üzerinde anlamlı bir etki — 26 8. Goethe’nin anlığın keşfi üzerindeki etkisine ilişkin ikinci nokta. “İnsan edimleridir” — 27 9. Goethe’nin anlığın keşfine en büyük katkısı, başka herkesten çok, anlığın nasıl yalnızca gelişim terimlerinde anlaşılabileceğini göstermesiydi — 29 10. Hem yeni eleştiri hem de analitik felsefe bu gelişimsel yaklaşıma başkaldırıyı temsil eder. Üç Mephistopheles alıntısı — 34 11. Goethe’nin bilimi Newtoncu bilim ile eşitlemeyi yadsıması dördüncü büyük katkısını temsil eder — 35 12. Goethe niçin öylesine duru olarak yazdı ve bilimi nasıl anlar. “Kemikleşme” ve “önsavlar” — 38 13. Goethe matematiği değersizleştirme eğiliminde idi — 41 14. Hegel, Nietzsche, Freud, ve Jung Goethe’nin yaşam ve yapıtlarını özümsediler — 43 15. Özet olarak, Goethe anlığın keşfine en az dört belirleyici katkıda bulundu. Goethe’den derinden etkilenenler önlerinde açık üç yol buldular — 46 II. Etkiler: Herder, Lessing, Schiller, Fichte, Schopenhauer 16. Herder — 51 17. Lessing — 54 18. Schiller — 56 19. Fichte — 58 20. Schopenhauer — 60 III. Kant: Anlığın Yapısı 21. Kant’ın Arı Usun Eleştirisi’nin etkisi — 67 22. “Kant’ın kendisi anlığın yapısını keşfettiğini duyumsadı.” — 73 23. Kant’ın 1785’te törellik üzerine yayımladığı kısa kitap. “Sözcüklere sarıl.” — 80 24. Kant’ın törellik için temel atma girişimi. — 83 25. “Törelliğinin dinsel esini Musa’da bulunacaktır.” — 89 26. İntihar örneği ve bir düzgünün ne olduğu problemi. — 96 27. Öteki üç örnek. — 99 28. Tarihte ve ruhbilimde usdışı. İkilemeler. Kant’ın törelliğinde “çıkar” — 103 29. “Bütünüyle çıkarsız” estetik yargı. — 107 30. “Temel yanlışları özsel olarak her yerde aynıdır.” Kant’ın sanata ilgisizliği. — 109 IV. Kant: Özerklik, Biçim, ve Pekinlik 31. Kant’ın özerklik anlayışı. “Kant öğrettiği gibi yaşadı.” — 119 32. “Biçem bir anlığın aynasıdır.” — 123 33. Kant’ın anlığın keşfini engellediği beş yol. Sözde yama kuramı. — 126 34. Arı Usun Eleştirisi nasıl yazıldı. “Hegel’in Görüngübilim’i hemen hemen aynı yolda yazıldı,” ve Sartre’ın Eleştiri’si de. — 128 35. “Kant … kendi pekinlik, tamlık ve zorunluk üçlüsünü ardılları üzerine damgaladı.” “Eğer her zaman pekinlikler ortaya koyma işi göze alınırsa … bir duruluk yoksunluğunu anlamak çok kolaydır.” Ürkeklik ve gözüpeklik. Lessing ve Goethe ile zıtlık. — 136 36. “Duygularımı gizlememek sizin için duygularınızı ve anlığınızı keşfetmeyi kolaylaştırabilir." — 142 V. Hegel’in Üç Görüngübilim Anlayışı 37. “Temel çatışma … Kant ve Goethe arasındadır.” — 147 38. “Hegel başlangıçta Kant’ın öğretilerini İsa’nın ağzından verdi. “Sonra Goethe’nin insanlık imgesini Hıristiyanlığa yükledi.” “Kant gibi, bilimi sağın çıkarsama, zorunluk ve tamlık ile özdeşleştirdi; ve sağın olduğunu ileri sürdüğü ölçüde okunamaz oldu, aşırı sağınlık yoksunluğunu aşırı bulanıklık arkasına gizledi.” — 150 39. Hegelci olmayan görüngübilim anlayışları. “Hegel’in ilk kitapta neyi başarmaya çalıştığı konusundaki kendi düşünceleri onu yazarken değişti … ve alt başlık … [Tinin Görüngübilimi] sonradan gelen bir düşünce idi.” Çalışmanın türeyişi.” Hegel … 1817’de ‘görüngübilim’i bütünüyle başka bir yolda kullandı.” “Hegel’in görüngübilim anlayışına ilişkin soru … bütün düşünce ve gelişimini incelemenin bir anahtarı olarak kullanılabilir.” Yedi soru. — 155 40. “Hegel 1807 önsözünde görüngübilim üzerine neler söyledi?” — 161 41. “Görüngübilim”e Giriş Hegel’in anlayışını nasıl aydınlatır?" — 166 42. Hegel Görüngübilim’inde edimsel olarak ne yaptı?” — 168 43. ”Hegel 1807 ve 1817 arasında görüngübilim konusunda ne söyledi? “Zorunluk." — 171 44. “Ansiklopedi’de hangi görüngübilim anlayışını buluruz?” — 176 45. “Tüm bunlar göz önüne alındığında, anlayışını nasıl toparlayabiliriz?” “Felsefenin çok büyük bir bölümü sağınlıktan bütünüyle yoksun olmuştur, ve canımı sıkan şey bu değil ama … ortada olmayan yapmacık bir sağınlıktır.” Austin ve Wittgenstein — 179 46. “Hegel anlığın keşfini nasıl ilerletti?” Beş nokta. — 183 Teşekkürler — 191 Kısa Bir Sözlük ve Açıklamalar — 192 Dizin — 198

İçindekiler

Önsöylem

1. İlgilendiğim şey hem kendi anlıklarımızın hem de genel olarak insan anlığının bilgisi anlamında kendinin bilgisidir. “Anlığın” anlamı — 13
2. Anlığın Keşfinde Niçin Böylesine Az İlerleme Yaptık? Goethe ve Kant — 14
3. Üç Amaç — 15

I. Goethe ve Anlığın Keşfi

4. Yirmi Birinde Goethe. “Tepeden tırnağa Özerk” — 21
5. Goethe’nin anlığın keşfine ilk büyük katkısı yeni bir özerklik modeli sağlamış olmasıdır — 22
6. Goethe’nin sıkışık çoğunluğa yabancılaşması — 24
7. Karakteri yoluyla insan düşüncesi üzerinde anlamlı bir etki — 26
8. Goethe’nin anlığın keşfi üzerindeki etkisine ilişkin ikinci nokta. “İnsan edimleridir” — 27
9. Goethe’nin anlığın keşfine en büyük katkısı, başka herkesten çok, anlığın nasıl yalnızca gelişim terimlerinde anlaşılabileceğini göstermesiydi — 29
10. Hem yeni eleştiri hem de analitik felsefe bu gelişimsel yaklaşıma başkaldırıyı temsil eder. Üç Mephistopheles alıntısı — 34
11. Goethe’nin bilimi Newtoncu bilim ile eşitlemeyi yadsıması dördüncü büyük katkısını temsil eder — 35
12. Goethe niçin öylesine duru olarak yazdı ve bilimi nasıl anlar. “Kemikleşme” ve “önsavlar” — 38
13. Goethe matematiği değersizleştirme eğiliminde idi — 41
14. Hegel, Nietzsche, Freud, ve Jung Goethe’nin yaşam ve yapıtlarını özümsediler — 43
15. Özet olarak, Goethe anlığın keşfine en az dört belirleyici katkıda bulundu. Goethe’den derinden etkilenenler önlerinde açık üç yol buldular — 46

II. Etkiler: Herder, Lessing, Schiller, Fichte, Schopenhauer

16. Herder — 51
17. Lessing — 54
18. Schiller — 56
19. Fichte — 58
20. Schopenhauer — 60

III. Kant: Anlığın Yapısı

21. Kant’ın Arı Usun Eleştirisi’nin etkisi — 67
22. “Kant’ın kendisi anlığın yapısını keşfettiğini duyumsadı.” — 73
23. Kant’ın 1785’te törellik üzerine yayımladığı kısa kitap. “Sözcüklere sarıl.” — 80
24. Kant’ın törellik için temel atma girişimi. — 83
25. “Törelliğinin dinsel esini Musa’da bulunacaktır.” — 89
26. İntihar örneği ve bir düzgünün ne olduğu problemi. — 96
27. Öteki üç örnek. — 99
28. Tarihte ve ruhbilimde usdışı. İkilemeler. Kant’ın törelliğinde “çıkar” — 103
29. “Bütünüyle çıkarsız” estetik yargı. — 107
30. “Temel yanlışları özsel olarak her yerde aynıdır.” Kant’ın sanata ilgisizliği. — 109

IV. Kant: Özerklik, Biçim, ve Pekinlik

31. Kant’ın özerklik anlayışı. “Kant öğrettiği gibi yaşadı.” — 119
32. “Biçem bir anlığın aynasıdır.” — 123
33. Kant’ın anlığın keşfini engellediği beş yol. Sözde yama kuramı. — 126
34. Arı Usun Eleştirisi nasıl yazıldı. “Hegel’in Görüngübilim’i hemen hemen aynı yolda yazıldı,” ve Sartre’ın Eleştiri’si de. — 128
35. “Kant … kendi pekinlik, tamlık ve zorunluk üçlüsünü ardılları üzerine damgaladı.” “Eğer her zaman pekinlikler ortaya koyma işi göze alınırsa … bir duruluk yoksunluğunu anlamak çok kolaydır.” Ürkeklik ve gözüpeklik. Lessing ve Goethe ile zıtlık. — 136
36. “Duygularımı gizlememek sizin için duygularınızı ve anlığınızı keşfetmeyi kolaylaştırabilir." — 142

V. Hegel’in Üç Görüngübilim Anlayışı

37. “Temel çatışma … Kant ve Goethe arasındadır.” — 147
38. “Hegel başlangıçta Kant’ın öğretilerini İsa’nın ağzından verdi. “Sonra Goethe’nin insanlık imgesini Hıristiyanlığa yükledi.” “Kant gibi, bilimi sağın çıkarsama, zorunluk ve tamlık ile özdeşleştirdi; ve sağın olduğunu ileri sürdüğü ölçüde okunamaz oldu, aşırı sağınlık yoksunluğunu aşırı bulanıklık arkasına gizledi.” — 150
39. Hegelci olmayan görüngübilim anlayışları. “Hegel’in ilk kitapta neyi başarmaya çalıştığı konusundaki kendi düşünceleri onu yazarken değişti … ve alt başlık … [Tinin Görüngübilimi] sonradan gelen bir düşünce idi.” Çalışmanın türeyişi.” Hegel … 1817’de ‘görüngübilim’i bütünüyle başka bir yolda kullandı.” “Hegel’in görüngübilim anlayışına ilişkin soru … bütün düşünce ve gelişimini incelemenin bir anahtarı olarak kullanılabilir.” Yedi soru. — 155
40. “Hegel 1807 önsözünde görüngübilim üzerine neler söyledi?” — 161
41. “Görüngübilim”e Giriş Hegel’in anlayışını nasıl aydınlatır?" — 166
42. Hegel Görüngübilim’inde edimsel olarak ne yaptı?” — 168
43. ”Hegel 1807 ve 1817 arasında görüngübilim konusunda ne söyledi? “Zorunluk." — 171
44. “Ansiklopedi’de hangi görüngübilim anlayışını buluruz?” — 176
45. “Tüm bunlar göz önüne alındığında, anlayışını nasıl toparlayabiliriz?” “Felsefenin çok büyük bir bölümü sağınlıktan bütünüyle yoksun olmuştur, ve canımı sıkan şey bu değil ama … ortada olmayan yapmacık bir sağınlıktır.” Austin ve Wittgenstein — 179
46. “Hegel anlığın keşfini nasıl ilerletti?” Beş nokta. — 183

Teşekkürler — 191

Kısa Bir Sözlük ve Açıklamalar — 192
Dizin — 198

Değerlendirmeler

Henüz değerlendirme yapılmadı.

Sadece bu ürünü satın almış olan müşteriler yorum yapabilir.